'SUDOKU IN DE KLEUTERKLAS'

Het onderwerp van mijn onderzoeksopdracht is 'sudoku in de kleuterklas'.

 Ik wil all juffen en meesters bedanken voor het invullen van de enquête. Ondertussen heb ik mijn onderzoeksopdracht al verdedigd en behaalde ik een 15. Ik kon tijdens mijn laatste jaar heel wat uittesten op stages: peuter/1ste kleuter, 123-klas, 3de kleuterklas.

Uit de enquête kon ik concluderen dat sudoku in de kleuterklas een eerder ongekend fenomeen was. Ook in handleidingen was er bitter weinig over terug te vinden. Tijd om wat actie te ondernemen dus! 

De kleuters, mentoren en directies vonden het fantastisch! Hopelijk kan ik jullie ook warm maken om sudoku's aan te bieden in de kleuterklas. Het kan wel degelijk een meerwaarde hebben voor de kleuters.

Wilt u graag het eindwerk of de handleiding van de sudokukoffer eens doorlezen? Geen probleem! Mail naar juf_annelies@hotmail.com

Hieronder enkele foto's in verband met mijn onderzoeksopdracht. Ik werkte een sudokukoffer uit. In deze koffer zitten alle nodige materialen om aan de slag te gaan met sudoku's in de kleuterklas. Momenteel zitten er 6 uitgewerkte thema's in, maar dit kan zeker uitgebreid worden. Het materiaal is zo ontworpen, zodat het in elk thema gebruikt kan worden.

De sudokukoffer: alles zit in één grote box verzameld.

De inhoud van de box:

• ·       Grondplaten voor de sudoku’s: 6 levels= wit, geel, oranje, rood, blauw en groen

• ·         6 uitgewerkte thema’s: Kikker is verliefd, Kerstmis, dino’s, bloemen, Pasen, stenen

• ·         Opdrachtkaarten in ieder thema

• ·         Controlekaarten

• ·         Sudokutrein met symbolen

• ·         Volgkaarten met kopieblad

• ·         Stappenplan sudoku oplossen (5 stappen)

• ·         Klassikale sudoku (vormen)

• ·         Plakband voor klassikale sudoku

• ·         Sudoku om buiten te spelen: vilten figuren

• ·         Stoepkrijt

• ·         Spelmateriaal

• ·         Spelfiches

• ·         Sudokudiploma ’s met kopieblad

• ·         Jantje het controlemannetje

• ·         Handleiding

• ·         Lege opdrachtkaarten, zodat het mogelijk is om zelf eigen opdrachtkaarten te maken (op usb-stick)

Hierboven zie je verschillende aanwezige grondplaten. Deze kunnen telkens opnieuw gebruikt worden tijdens het oplossen van de sudoku's; Iedere plaat heeft een andere kleur: dit staat voor een bepaald niveau. Met behulp van opdrachtkaarten en volgkaarten kunnen kleuters (en de juf) zien welk niveau ze zijn.

Ieder niveau is dan nog eens opgedeeld in 3 moeilijkheidsgraden: dit werd bepaald door aantal lege vakjes en de plaats van de ingevulde vakjes.

De opdrachtkaarten konden ofwel nagelegd worden met de verschillende kaartjes. Ofwel had ik een groot blad voorzien dat in het hout paste, zodat de kleuters meteen konden beginnen aan het oplossen van de sudoku. Op de foto's hieronder zie je een greep uit de verschillende opdrachtkaarten. Ze staan wel nog in het worddocument. 

Ik maakte ook een sudokutrein. Dit is een trein met verschillende wagonnetjes. Iedere wagon stelt een niveau voor. De kleuters kunnen hun eigen symbool kleven op de wagon van het niveau waar ze zijn. Dit zorgt voor een duidelijk beeld voor de kleuter en de juf. Het kind weet zo goed welk niveau hij aan kan; Om het niveau te bepalen werkte ik met volgkaarten. Daar konden de kleuters goed zien hoeveel sudoku's ze moesten maken vooraleer ze een wagon verder mochten.

Ik maakte ook een sudokudiploma. Wie een niveau afgewerkt had, kreeg een diploma mee naar huis:

In de sudokuhoek werd er ook aandacht besteed aan het stappenplan. Met behulp van het stappenplan wisten de kleuters goed wat ze moesten doen.

De kleuters konden de sudoku's volledig zelfstandig verbeteren. Ik had voor elke opdrachtkaart ook een oplossingenkaart voorzien. De kleuters deden dit aan de hand van 'jantje het controlemannetje'. Het controlemannetje wandelde over de sudoku om te controleren of hij wel juist ingevuld was. Dit verliep vlot. 

Zoals hierboven te zien, kun je sudoku in heel wat verschillende vormen aanbieden: een werkblad, een spel met concreet materiaal, met kaartjes, buiten en in het groot, op de Ipad,.. Alles heeft zijn voor - en nadelen!

Hieronder kun je nog het overkoepelend besluit lezen van de onderzoeksopdracht.

We waren met de hele groep overtuigd dat sudoku’s de kinderen gingen aanspreken. Het is een vernieuwende activiteit waarmee je heel wat doelen kan aankaarten.
Doorheen de theorie kregen we een beeld van hoe we een sudoku kunnen aanbrengen in de kleuterklas. Dit kunnen we op een gedifferentieerde en gevarieerde manier.

Wij kunnen uit onze reflecties besluiten dat je een sudoku het beste eerst klassikaal aanbrengt. Daarna kun je het in een begeleidde groep aanbieden. Later nog kun je overschakelen naar een zelfstandige activiteit. Een sudoku is een vernieuwende activiteit. Zo kunnen de kleuters allemaal kennismaken met een sudoku. Zo wordt een drukte rond de begeleide groep vermeden.

De sudoku wordt het beste ingeleid met een verhaal. Dit kun je zelf verzinnen en aanpassen in een thema. Het voordeel van een inleidend verhaal is dat je de kleuters meteen mee hebt in de sudoku. Ze zijn er mee bezig en kunnen vlotter de sudoku begrijpen.

Sudoku’s aanbieden in de kleuterklas kan op verschillende manieren. Er bestaat heel wat beschikbaar materiaal: er bestaan gezelschapsspelletjes, werkbladen,.. Met eenvoudig materiaal kun je ook een sudoku maken voor de kleuters. Afwisseling zorgt dat het voor de kleuters leuk en boeiend blijft. Zo worden ze ook gestimuleerd om de sudoku’s op te lossen.

We merkten dat de kleuters meer aangetrokken werden door echt en concreet materiaal dan door een speelwerkblad.

De kleuters kunnen een sudoku maken alleen, per twee of met meerdere kleuters tegelijk. Het voordeel van met meerdere of per twee te werken is dat ze ook veel kunnen communiceren met elkaar. Wanneer de kleuters alleen aan het werk zijn, krijg je als juf wel een beter zicht van wat een kleuter kan en wat een kleuter niet kan.

We merkten dat je op veel verschillende manieren kan differentiëren in het aanbrengen van sudoku’s. Je kan als volgt differentiëren:

·         Aantal lege vakjes die moeten ingevuld worden

·         Grootte van de sudoku’s

·         Afbeeldingen die gebruikt worden

·         Begeleid of zelfstandig werk

·         Werkblad of concreet materiaal

Er zijn ook heel wat voorlopers van de sudoku’s. Deze kun je ook aanbieden in de kleuterklas. Enkele voorbeelden van voorlopers zijn  een matrix, werken met een logiset,… Zo maken de kleuters reeds kennis met afbeeldingen, kenmerken en het probleemoplossend denken.

Naargelang de leeftijd en het kunnen van de kleuter bied  je verschillende moeilijkheidsgraden van een sudoku aan. In een eerste kleuterklas zal je bijvoorbeeld geen sudoku met een raster van 9 op 9 aanbieden. Dit doe je dan wel in een derde kleuterklas.

Uit het aanbieden van  de sudoku’s uit onze onderzoeksopdracht kunnen we besluiten dat dit zeker een meerwaarde heeft voor de kleuters.  Er kunnen heel wat verschillende en uiteenlopende doelen worden aangereikt. 

De kleuters zijn onbewust bezig met de denkontwikkeling, de taalontwikkeling en de sociale ontwikkeling. Tijdens het oplossen van de sudoku wordt de denkontwikkeling gestimuleerd: de kleuters moeten logisch nadenken om de sudoku te kunnen oplossen. Het probleemoplossend denken wordt zeker en vast gestimuleerd. De kleuters leren ook nauwkeurig kijken naar de sudoku. Soms zijn er meerdere kleine verschillen, waardoor er echt wel nauwkeurig moet geobserveerd worden.

De taalontwikkeling wordt zeker en vast ook gestimuleerd. Kleuters verwoorden vaak wat ze doen en waarom ze iets doen. Ze gebruiken ook verschillende wiskundige begrippen, zoals: boven, onder, naast, tussen, hetzelfde,…

De sociale ontwikkeling wordt ook aangeraakt tijdens het oplossen van een sudoku. Dit komt dan vooral voor wanneer de kleuters een sudoku met twee of meerdere kleuters samen te werken. Er is bij alle kleuters een grote betrokkenheid en ze gaan samen voor één doel: het samen oplossen van de sudoku.

Hiermee willen we aantonen dat een sudoku in de kleuterklas wel degelijk mogelijk is. Dit kan  op gevarieerde en  gedifferentieerde manieren. Uit onze onderzoeksopdracht  is  gebleken dat dit ook een grote meerwaarde is voor de kleuters. Ze krijgen de kans om op verschillende vlakken te ontwikkelen en dit op een leuke en speelse manier.

We hopen dat we u ook hebben warm gemaakt om sudoku’s uit te proberen in de kleuterklas.